واقعه 11 سپتامبر از جمله حوادث بسیار تلخ و فراموش ناشدنی قرن بیستم بود. شاید معدود حوادثی بود که تمام تمرکز دنیا را به حقیقت تروریسم و کارهایی که می تواند در دنیا انجام دهد جلب کرد. این واقعه به قدری تاسف بار بود که حتی دولت ایران هم در آن زمان با وجود نداشتن روابط دیپلماتیک با ایالات متحده آمریکا آن را محکوم کرد. اما از تمام این حواشی و تحلیل های متفاوتی که از این واقعه بیان شد بگذریم و اگر بخواهیم از زاویه دید مستندهای ساخته شده در مورد این واقعه نگاه کنیم به یک ویژگی خاصی می رسیم. واقعه 11 سپتامبر واقعه ای بود بسیار بزرگ به طوری که تمامی مردم نیویورک با چشم و بسیاری از مردم جهان از طریق پخش زنده ثانیه به ثانیه آن را دیدند و در حقیقی بود این واقعه کسی هیچگونه شکی ندارد اما مستند سازانی که در مورد این واقعه به ساخت مستند پرداختند به چند دسته تقسیم شدند. دسته اول کسانی بودند که تلاش کردند این واقعه را در همان زمان که اتفاق افتاد بدون کم و کاست نمایش بدهند و همچنین برخی دیگر هم بعد از این واقعه تلاش کردند با مصاحبه های متفاوت با دولتمردان بازماندگان و بسیاری از افرادی که از نزدیک شاهد این جریان بودند همچون امدادگران آتش نشانان و … به عمق بیشتر این واقعه بپردازند دسته دیگری بودند که به این واقعه کاملا نگاه انتقادی دارند و تلاش کردند با ساختن آثاری و نمایش فریم به فریم صحنه های این مستند به روایتی که دولتمردان در مورد این واقعه به افکار عمومی گفته اند بتازند. آنها تلاش دارند بگویند که این واقعه نه توسط فقط چند تروریست بلکه با هماهنگی هایی از داخل خود دولت صورت گرفته است. دسته سومی هم هستند که میانه این دو دسته هستند هم تلاش می کنند نگاه دولتمردان را نمایش بدهند و هم تلاش دارند نگاه منتقدین را نشان بدهند. فارغ از این که نگاه کدام یک از این افراد درست یا غلط است اما چیزی که می تواند جالب باشد این است که مستندسازان در مورد واقعه ای که جلوی چشم همه رخ داده است آثاری با نگاه هایی بسیار متفاوت را تولید کرده اند. یعنی یک واقعه رخ می دهد در جلوی چشم میلیون ها انسان در سرتاسر جهان و همان واقعه در نگاه مستندسازان متفاوت می تواند به شکل های مختلفی روایت شود. این مساله می تواند این درس را به ما بدهد که چگونه تولید کنندگان محتوا می توانند نگاه خود را در قالب یک اثر هنری به ذهن بیننده منتقل کنند. آیا تمام مستندهایی که می بینیم و البته در مورد وقایعی که ندیده ایم و نه مثل 11 سپتامبر که همه دیده اند حقیقت است؟ آیا می توان هر مستندی را که می بینیم باور کنیم؟ آیا هرحرفی که در مستند زده می شود دقیقا درست است و نمی توان احتمال داد که شاید مستند ساز در حال نمایش دروغین از یک حقیقت در قالب مستند است؟ و البته این مسائل در مورد مستند است فیلم های سینمایی که جای خود را دارد؟
چگونه می توانیم به حقیقت از طریق دیدن مستند دست پیدا کنیم؟ و یا اصلا بهتر است سوال را گونه ای دیگر مطرح کنیم؟ چگونه می توان به حقیقت یک واقعه دست پیدا کنیم؟ راه حل بسیار ساده است کافی است تمام آثار یا گلچینی از آن را از افراد مختلف با نظریات گوناگون را با دقت مشاهده کنیم. با مشاهده آثار مختلف از مستندسازان مستقل یا وابسته به دولت و … می توانیم ببینیم نقاط اشتراک و تفاوت ها دقیقا در چیست؟ و بعد از آن با تحقیق و تلاش در مورد این نقاط و البته سنجیدن با عقل و عقلانی بودن شاید بتوان تا حدودی به درک درستی از یک مساله برسیم. اگر یک روایت را از افراد مختلف در مستندهای مختلف دیدید قطعا می تونید تا حدودی آن روایت را همراه با نگاهی شکاک بپذیرید.
در ادامه به معرفی کوتاهی از مستندهایی که در سایت راز فیلم و سال گذشته پخش گردید می پردازیم.

این مستند را می توانید با کلیک بر روی اینجا مشاهده نمایید.

حلقه هامبورگ (به انگلیسی: Hamburg Cell) یک فیلم مستند تلویزیونی بریتانیایی-کانادایی محصول سال 2004 است که توسط Channel 4 و Canadian Broadcasting Corporation تهیه شده و توسط Antonia Bird کارگردانی شده است. این فیلم تشکیل حلقه هامبورگ، گروه اسلام گرا و افراطی متشکل از تروریست هایی است که خلبان هواپیماهای ربوده شده در حملات 11 سپتامبر را بر عهده داشتند. اگرچه گروهک تروریستی توسط محمد عطا رهبری می شد، اما فیلم بر شخصیت زیاد جراح متمرکز است، هواپیماربایی که در مورد حملات شک داشت و به عنوان فردی متمایز دیده می شد.

این فیلم وقایع منتهی به 11 سپتامبر و داستان دانشجویان طبقه متوسط مسئول حمله 11 سپتامبر را نشان می دهد: زیاد جراح (کریم صالح)، محمد عطا (کامل) و رمزی بینالشیبه (عمر بردونی).
این فیلم بر اساس تحقیقات اولیه، از جمله مصاحبه های شخصی، مکاتبات منتشر نشده و گزارش رسمی کمیسیون 11 سپتامبر بود.

این فیلم هم کاملا بر اساس روایت های شکل گرفته از دولتمردان و گزارشات آنان ساخته شده است و جزو همان دسته اول محسوب می شود.

این فیلم را می توانید با کلیک بر روی اینجا مشاهده نمایید.

نقطه عطف: 11 سپتامبر و جنگ علیه ترور (به انگلیسی: Turning Point: 9/11 and the War on Terror) یک مستند پنج قسمتی آمریکایی محصول سال 2021 است که برای نتفلیکس به کارگردانی برایان ناپنبرگر ساخته شده است. این سریال مستند حملات تروریستی 11 سپتامبر 2001 در منهتن پایین شهر نیویورک و همچنین رویدادهایی است که هم در افغانستان و هم در ایالات متحده رخ داده است که منجر به این حملات شد. در 1 سپتامبر 2021 منتشر شد.

این مستند بیست سال بعد از این واقعه ساخته شده و از نکات بارز و برجسته این مستند می توان به مصاحبه ها و تحلیل وقایع سالهای پس از این ماجرا پرداخت و نگاه این مستند نسبت به مستندهای دیگر به دلیل گذشت سالها تا حدودی ژرف تر است اما از نظر دسته بندی این کار هم جزو دسته اول قرار می گیرد.

این مستند را می توانید با کلیک بر روی اینجا مشاهده نمایید.

بیش از 2 ساعت مصاحبه نادیده خانواده ها و کلیپ های خبری کمیاب که در ابتدا برای گنجاندن در فیلم در نظر گرفته شده بود – تا به حال در اتاق برش به پایان رسید.

این مستند جزو دسته سوم قرار می گیرد در عین باور به اصل مساله از نگاه دولتمردان اما تا حدودی نگاه های شک برانگیزی به دلایل شکل گیری این واقعه و حواشی پس از آن را از نگاه خانواده های قربانیان دارد.

این مستند را می توانید با کلیک بر روی اینجا مشاهده نمایید.

این مستند که به طور جامع گردآوری و تحقیق شده است، از انبوهی از گزارش‌ها و مصاحبه‌های خبری تلویزیونی، اسناد رسمی دادگاه و یافته‌های خود کمیسیون برای استدلال در مورد خود استفاده می‌کند. سوالاتی که مطرح می کند هم از نظر سنگدلی و هم از نظر احتمال تکان دهنده است.

آیا می توان 11 سپتامبر را حداقل تا حدی به عنوان یک کلاهبرداری بیمه برنامه ریزی کرد؟ این فیلم جزئیات مربوط به شرایط مربوط به بزرگترین تسویه حساب بیمه در تاریخ و مجموعه رویدادهای عجیبی را که در هفته‌ها و ماه‌های منتهی به نابودی برج‌های دوقلو منجر به آن شد، توضیح می‌دهد.

حقایقی در پس انتقال پول های عجیب و غیرقانونی که در صبح روز حملات از مرکز تجارت جهانی انجام شد، چیست؟ آیا سرمایه‌گذاران می‌توانستند از آگاهی از حملات قبل از اجرای آن در 11 سپتامبر سود ببرند؟ در یکی از شواهد پشتیبان بسیاری از فیلم، رابرت بائر، مامور سابق سیا نشان داده شده است که دقیقاً این اتهام را در یک رویداد در سال 2008 در لس آنجلس در ویدئویی مطرح می‌کند، زیرا او ادعا می‌کند با یکی از افراد خودی کاخ سفید ارتباط دارد که نمونه کار آنها را نقد کرده است. یک روز قبل از افشای توطئه تروریستی

برای برخی، 9/11 تریلیون ها: دنبال پول مطمئناً یک تجربه تماشای هیجان انگیز خواهد داشت. اما حتی برای کسانی که ادعای توطئه در رابطه با آن روز غم انگیز را انکار می کنند، فیلم بینش های ارزشمندی را ارائه می دهد که به ندرت در صحنه ملی مورد بحث قرار می گیرند، اما شایسته آن هستند.

این مستند هم همانطور که در عنوان آن مشخص است کاملا نگاه انتقاد آمیری به واقعه 11 سپتامبر دارد و می توان آن را جزو دسته دوم محسوب کرد.

این مستند را می توانید با کلیک بر روی اینجا مشاهده نمایید.

تقریباً ده سال پس از وقایع غم انگیز 11 سپتامبر، کارآفرین دیوید هوپر شروع به زیر سوال بردن حساب های رسمی آن روز کرد. بدبینی آزاردهنده به زودی به وسواس تبدیل شد. تلاش او برای کشف حقیقتی جایگزین در پشت این حملات به زودی باعث ناهماهنگی در خانواده‌اش و تقریباً ویرانی مالی شد. مستند بلند هوپر، آناتومی یک فریب بزرگ، یافته های او را در طول این دوره پرآشوب اکتشاف در بر می گیرد.

البته هوپر در برداشت خود از یک توطئه تنها نبود. تعداد فزاینده‌ای از شهروندان عادی و چهره‌های صنایع مختلف تا زمانی که سوء ظن او آغاز شد، تحقیقات آماتوری خود را آغاز کرده بودند. یافته های آنها بیشتر از نتیجه گیری های خود هوپر خبر می دهد.
برای او و بسیاری دیگر، فروریختن عجیب ساختمان 7 یکی از اجزای اساسی یک توطئه بالقوه است. در 300 فوتی برج شمالی – به طول یک زمین فوتبال – ساختمان 7 در اواخر بعد از ظهر 11 سپتامبر به زمین افتاد. محققان ادعا کردند که به دلیل سازش های ساختاری ناشی از شدت گرمای برج های دوقلوی همسایه سقوط کرده است. با این حال، هوپر در تحقیق در مورد ساختمان‌های بلندمرتبه‌ای که در اثر آتش‌سوزی شدید در معرض خطر قرار گرفته‌اند، قادر به یافتن یک حادثه ریزش ساختمان مجاور به عنوان محصول جانبی چنین رویدادی نبود. در واقع هیچ یک از ساختمان هایی که واقعاً در آتش سوخته بودند نیز فروریختند. چندین مهندس نیز مطرح کرده اند و ادعا کرده اند که دمای آتش سوزی در آن روز نتوانسته ساختار فولادی برج ها را با موفقیت ذوب کند. آیا این می تواند شواهدی از تخریب کنترل شده را نشان دهد؟

هوپر با جزئیات پرزحمت، به ارائه یافته‌هایی از آن روز ادامه می‌دهد که از این فرضیه نگران‌کننده حمایت می‌کنند، از جمله مشاهده فلز مذاب، گزارش‌های شاهدان گوش از انفجارهای شنیدنی، و مسیر متقارن عجیب فروریختن هر برج. کلیپ های مصاحبه بایگانی شده از محققان، محققین، متخصصان معماری و حتی مقامات آتش نشانی که همگی همین شبهات را تکرار می کنند، پراکنده است.
مانند همه فیلم‌های توطئه‌آمیز، آناتومی یک فریب بزرگ موردی را ارائه می‌کند که ممکن است توسط برخی از صمیم قلب پذیرفته شود و توسط برخی دیگر رد شود. اما نظریات خود را با صداقت و قاطعیت استدلال می کند.

این مستند هم نگاهی کاملا انتقاد آمیز به واقعه 11 سپتامبر دارد اما نکته جالب در مورد این مستند نقد مستندهای گروه اول در این دل این مستند است که برای افرادی که مستندهای معرفی شده در دسته اول را دیده اند می تواند جالب توجه باشد.

این مستند را می توانید با کلیک بر روی اینجا مشاهده نمایید.

در انتها باید گفت فارغ از هر نوع نگاهی که به این واقعه می توان داشت چیز انکار ناپذیر از دست رفتن جان انسان ها بوده است. انسان هایی که هر کدام دارای عزیزان و بستگانی بودند که حالا سالهاست که همه چیز را از دست داده اند. چه این واقعه یک عمل تروریستی یا خود زنی و یا هر چیز دیگری که تحلیل گران می گویند باشد باعث کشتار آدم های بی گناه و جنگ های ویرانگری شد و این گناه نابخشودنی به گردن تمام کسانی است که در این واقعه به هر نحوی دست داشته اند.

لینک کوتاه این صفحه: https://razfilm.ir/911s